Asystent pasa ruchu, asystent utrzymania pasa ruchu, asystent zmiany pasa ruchu. Jak to wszystko działa?

Pierwsze eksperymentalne rozwiązania, które zapoczątkowały rozwój czegoś, co dzisiaj nazywamy „asystentem pasa ruchu”, pojawiły się na początku lat 90. w Japonii. To tam w 1992 roku zadebiutowała trzecia generacja Mitsubishi Debonair, która za dopłatą mogła być wyposażona w kamerę, która monitorowała, czy samochód porusza się po swoim pasie ruchu. Gdy auto najeżdżało na linie, kierowca był ostrzegany sygnałem dźwiękowym.

W Europie podobne rozwiązanie jako pierwszy w 2000 r. zastosował Mercedes w modelu… Actros, czyli w ciężarówce. Na pokład aut osobowych trafiło cztery lata później, ale za sprawą Citroena. Modele C4, C5 i C6 wyposażone były w czujniki podczerwieni, które po wykryciu, że auto zjeżdża ze swojego pasa ruchu włączały… wibrację w fotelu kierowcy. To miało zwrócić jego uwagę, że coś jest nie tak, lub nawet obudzić, gdyby się okazało, że zasnął za kółkiem.

Asystent pasa ruchu – na początku tylko ostrzegał

W zasadzie we wszystkich markach początkowo stosowano właśnie rozwiązanie nazywane Lane Departure Warning (LDW). Czyli ostrzeżenie o opuszczeniu pasa ruchu. Producenci mieli na to różne pomysły – a to rozlegał się sygnał dźwiękowy, a to wibrowała kierownica lub fotel, jak w Citroenach. Natomiast samochód sam w sobie nie był w stanie zareagować na niebezpieczeństwo, ponieważ system w żaden sposób nie było połączony z układem kierowniczym. Zatem wszystko i tak było w rękach kierowcy.

Dopiero wprowadzenie elektrycznych układów wspomagania w samochodach umożliwiło rozwój asystenta pasa ruchu, jaki znamy dzisiaj. Nie tylko ostrzega on kierowcę o tym, że np. zaczyna przekraczać linię na jezdni, ale także w razie potrzeby ingeruje w układ kierowniczy wykonując samodzielnie drobne korekty toru jazdy.

W pewnym momencie asystent pasa ruchu zaczął rozwijać się tak szybko, że Unia Europejska zdecydowała o tym, że ma być montowany w samochodach seryjnie. Od 2022 r. taki system  muszą mieć pokładzie wszystkie modele wchodzące do produkcji, a od 2024 r. wszystkie nowe auta sprzedawane na unijnym rynku. Z badań zleconych przez Komisję Europejską niemieckiemu ADAC wynikało bowiem, że do 36 proc. wypadków dochodzi w wyniku opuszczeniu pasa ruchu, najczęściej w wyniku „rozproszenia uwagi kierowcy”. Co więcej, 65 proc. spośród tych zdarzeń miało miejsce na prostym odcinku drogi.

Asystent utrzymania pasa ruchu (LKA) – kierownicy lepiej nie puszczać

Lane Keeping Assist (LKA) montowany seryjnie we wszystkich autach Kia ma za zadanie nie dopuścić do niezamierzonego opuszczenia pasa ruchu. Jego zasada działania jest dość prosta – kiedy czujniki wykryją, że auto bez włączonego kierunkowskazu zaczyna zbliżać się do prawej lub lewej linii wyznaczającej pas ruchu, asystent utrzymania pasa ruchu automatycznie dokona korekty kierunku jazdy ingerując w układ kierowniczy. Oczywiście zrobi to na tyle delikatnie, aby auto po prostu wróciło na środek pasa.

Pierwsze generacje tego typu rozpoznawały wyłącznie wyraźnie namalowane białe pasy na drodze. Obecnie asystent utrzymania pasa ruchu „widzi” nawet krawężniki, czy po prostu skraj drogi, nawet jeżeli nie ma przy niej namalowanych linii.

A autach Kia o włączonym systemie LKA informuje zielona kontrolka samochodu pomiędzy liniami na zegarach. Z kolei na kierownicy znajduje się przycisk z ikonką kierownicy między pasami ruchu – jego dłuższe przytrzymanie dezaktywuje system. Natomiast po każdym uruchomieniu samochodu asystent utrzymania pasa ruchu znowu będzie aktywny.

Asystent utrzymania pośrodku pasa ruchu (LFA) – samochód jedzie sam

Lane Following Assist (LFA) również jest seryjnym wyposażeniem absolutnie wszystkich nowych modeli Kia, łącznie z najmniejszym Picanto. Dba o to, aby samochód cały czas jechał idealnie pośrodku swojego pasa ruchu. Na kilka sekund możemy nawet puścić kierownicę, a LKA po prostu przejmie kierowanie. Wjedzie w łuk na autostradzie, poradzi sobie również na większości bocznych dróg. Z moich doświadczeń wynika, że przy niższych prędkościach potrafi nawet sprawnie omijać niektóre wysepki.

Oczywiście po kilku sekundach musicie położyć ręce na kierownicy. Ma ona wbudowane specjalne czujniki, które uniemożliwiają powierzenie autu pełnej kontroli nad kierowaniem przez dłuższy czas. Nie pozwalają na to przepisy. Gdy pomimo ostrzeżeń dźwiękowych nie złapiemy kierownicy, aktywny asystent utrzymania pasa ruchu się po prostu wyłączy, zmuszając nas do wzięcia sprawy w swoje ręce.

Dużą zaletą LFA jest to, że działa on niezależnie od tempomatu. W wielu markach i modelach system utrzymuje samochód pośrodku pasa ruchu tylko wtedy, gdy działa aktywny tempomat. W autach Kia normalnie operujemy pedałem gazu i hamulca, zmieniamy biegi, a LFA cały czas czuwa. Dzięki temu pomaga nam także w mieście i na bocznych drogach.

O działaniu systemu informuje nas zielona ikona kierownicy świecąca się na zegarach, tuż obok ikony LKA. Aby wyłączyć asystent utrzymania pośrodku pasa ruchu wystarczy raz nacisnąć przycisk z ikoną kierownicy między pasami, który znajduje się… tak, zgadliście – na kierownicy.

Asystent zmiany pasa ruchu – wstęp do jazdy autonomicznej

LFA może współpracować z innymi systemami wsparcia kierowcy np. autonomicznym hamowaniem, martwego pola, czy nawet z systemem odpowiadającym za autonomiczne hamowanie. W tym ostatnim przypadku auto „widzi” miejsca parkingowe wyznaczone liniami i wjeżdża idealnie pomiędzy nie. Z kolei współpraca z systemem wykrywającym inne samochody znajdujące się w tzw. martwym polu zapobiega zmianie pasa ruchu w sytuacji zagrożenia. Np. gdy jadąc autostradą będziemy chcieli zmienić pas z prawego na lewy, ale systemy wyczują, że od tyłu lewym pasem szybko zbliża się inne auto, to LFA nie pozwoli nam wykonać manewru. 

Jak działa asystent zmiany pasa ruchu? Nawet gdy będziemy mieli włączony kierunkowskaz i zaczniemy zmieniać pas, układ kierowniczy delikatnie odbije w prawo, dając nam wyraźnie znać, że stworzymy zagrożenie. Oczywiście opór kierownicy nie będzie nigdy na tyle duży, byśmy nie mogli go stosunkowo łatwo pokonać i auto ostatecznie po prostu nam na to pozwoli. Nadrzędnym zadaniem asystenta zmiany pasa ruchu jest ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem oraz uchronienie nas przed nim, ale ostateczna decyzja zawsze należy do kierującego.

Asystent utrzymania auta pośrodku pasa ruchu to również jedna z najważniejszych składowych Asystenta Jazdy Autostradowej (HDA). Jego druga generacja (HDA2) nie tylko utrzymuje auto pośrodku pasa ruchu, samoczynnie hamuje (gdy np. przed nami pojawia się wolniej jadące auto) i przyspiesza, ale także samoczynnie zmienia pas ruchu. Gdy jedziemy autostradą, wystarczy włączyć kierunkowskaz, a samochód sam zmieni pas ruchu na prawy lub lewy i ustawi się idealnie na jego środku! Oczywiście aktywny asystent zmiany pasa ruchu nie wykona tego manewru, gdy nie będzie to możliwe i w pełni bezpieczne.

Asystent zmiany pasa ruchu – pamiętaj, że Ty tu rządzisz!

Każdy system bezpieczeństwa i wsparcia kierowcy, ma za zadanie jedynie mu pomagać. Ale nigdy nie można całkowicie na nich polegać. Ostatnie słowo zawsze należy do kierowcy, przynajmniej w obecnym stanie prawnym. Nawet jeżeli samochody są świetnie przygotowane do jazdy całkowicie autonomicznej, to infrastruktura już nie. Na drodze występuje mnóstwo zmiennych i przede wszystkim to od spostrzegawczości, refleksu i umiejętności kierowcy zależy bezpieczeństwo jego samego, pasażerów i innych uczestników drogi. Więc korzystajcie z systemów wsparcia z głową. Niech Wam pomagają, ale w żadnym wypadku nie polegajcie na nich w 100 proc.